Rosja w pułapce

Maria Dunin-Wąsowicz
Dwa lata temu, 24 lutego 2022 r. Rosja rozpoczęła agresję przeciwko Ukrainie nazwaną „operacją specjalną”. Inwazja miała być krótka i zwycięska. Plany zawiodły i Rosja, uwikłana w działania wojenne systematycznie ponosi rosnące wydatki wojskowe. W latach 2011-2020 wynosiły przeciętnie ok. 70 799,97 mld USD rocznie. Rosyjski budżet wojskowy w latach 2021-2025 sięgnie ok 107 071,5 mld USD (wykres 1). Chociaż jest to kwota ok. sześciokrotnie niższa od przeciętnego rocznego budżetu wojskowego USA, to obciąża ona drastycznie rosyjską gospodarkę i niezamożne społeczeństwo rosyjskie.
Wykres 1. Nakłady Rosji na armię, 2012-2025f (mld USD)
źródło: SIPRI, opracowanie własne

Dlatego prognozy MFW dowodzą, że obecny rok przyniesie Rosji okres spowolnienia gospodarczego z powodu silnej redukcji przyrostu PKB do wartości 0,5-1,5 % (wykres 2).

Wykres 2. PKB i CPI (wskaźnik inflacji) Rosji, 2014-2025
źródła: różne raporty, opracowanie własne

Jak pokazuje wykres, rosyjska gospodarka weszła w 2025 r. w okres stagnacji. Poważnym zagrożeniem dla Rosji jest inflacja, która przekracza poziom 8 proc. i nic nie zapowiada, że szybko spadnie do bezpiecznej wartości ok. 4 proc. PKB. Innym niepokojącym skutkiem działań wojskowych jest obniżenie potencjału wytwórczego rosyjskich fabryk. Według Carnegie Endowment, obecnie reprezentują one nie więcej niż ok. 81 proc. mocy produkcyjnych. Prestiżu politycznego Rosji nie dodaje zaplanowane na 9 lutego 2025 r. włączenie systemów energetycznych Litwy, Łotwy i Estonii w system europejski.

W tej skomplikowanej sytuacji wojskowo-gospodarczej nasilają się obawy rosyjskiego społeczeństwa o konsekwencje wynikające z wojennej polityki rządu dla bezpieczeństwa i dobrobytu. Wspomina się nawet, że „…Putin po prostu zabierze środki obywateli z kont”, żeby kontynuować wojnę. Jak zaś wskazują eksperci, strategia Rosji utrzymywania swoich wpływów na świecie wyczerpie się wraz z nieuniknionym spowolnieniem gospodarczym.

Potencjalne źródła finansowania rekonstrukcji gospodarki w postaci ok. 300 mld USD zamrożonych rosyjskich aktywów znajduje się na Zachodzie. Aktywa te mogą stanowić ważną przetargową polskiej prezydencji w czasie rozpoczętych negocjacji ws zakończenia przez Rosję wojny w Ukrainie.

Publikacje Forum i jego uczestników:

Wiadomość w butelce: „Save Your Souls”

Paweł Kasprzak:

Żyjemy w takiej części świata, którą wkrótce być może Europejczycy oznaczą na mapach, jak to kiedyś robili Rzymianie: „tu żyją lwy”. Istotnie, jest ich tu pełno i są groźne. Zanim nas zjedzą, wiadomość w butelce, którą ktoś być może znajdzie: „lwy żyją wszędzie, uważajcie”.

Czytaj »